ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ
Τα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης αποτελούν ολοένα και αυξανόμενη σε συχνότητα πάθηση αλλά ταυτόχρονα και πλήρως αντιμετωπίσιμη. Διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, ανάλογα με τον μηχανισμό δημιουργίας τους, α) στα τραυματικά (τροχαίο ατύχημα, πτώση από ύψος κ.α.)και β)στα αυτόματα (μετά από μικρή ή σχεδόν καθόλου καταπόνηση της σπονδυλικής στήλης).
Τραυματικά κατάγματα
Αφορούν όλη την σπονδυλική στήλη από την κρανιοαυχενική συμβολή μέχρι το ιερό οστούν, οφείλονται σε υπέρμετρη κάμψη, έκταση ή συμπίεση ορισμένων σπονδύλων έχοντας ως αποτέλεσμα την ρήξη πρόσθιων, μέσων ή οπίσθιων οστικών και συνδεσμικών στοιχείων αυτών των σπονδύλων. Η αντιμετώπιση τους έχει ριζικά αλλάξει έχοντας ως πρωταρχικό στόχο την άμεση χειρουργική αποκατάσταση της σταθερότητας της σπονδυλικής στήλης και επομένως την άμεση κινητοποίηση των ασθενών. Η συντηρητική αντιμετώπιση που αφορούσε τον αυστηρό κλινοστατισμό (ακινητοποίηση) των ασθενών για μεγάλο χρονικό διάστημα και η εφαρμογή ανάλογων κηδεμόνων (ζώνες κ.λ.π) έχει πλήρως εγκαταλειφθεί πρώτων λόγω των αυξημένων επιπλοκών από το καρδιαγγειακό, κυκλοφορικό, αναπνευστικό κ.α. και κατά δεύτερων για τον κίνδυνο μεγαλύτερης νευρολογικής βλάβης από μετακίνηση οστικών δομών.
Αφορούν όλη την σπονδυλική στήλη από την κρανιοαυχενική συμβολή μέχρι το ιερό οστούν, οφείλονται σε υπέρμετρη κάμψη, έκταση ή συμπίεση ορισμένων σπονδύλων έχοντας ως αποτέλεσμα την ρήξη πρόσθιων, μέσων ή οπίσθιων οστικών και συνδεσμικών στοιχείων αυτών των σπονδύλων. Η αντιμετώπιση τους έχει ριζικά αλλάξει έχοντας ως πρωταρχικό στόχο την άμεση χειρουργική αποκατάσταση της σταθερότητας της σπονδυλικής στήλης και επομένως την άμεση κινητοποίηση των ασθενών. Η συντηρητική αντιμετώπιση που αφορούσε τον αυστηρό κλινοστατισμό (ακινητοποίηση) των ασθενών για μεγάλο χρονικό διάστημα και η εφαρμογή ανάλογων κηδεμόνων (ζώνες κ.λ.π) έχει πλήρως εγκαταλειφθεί πρώτων λόγω των αυξημένων επιπλοκών από το καρδιαγγειακό, κυκλοφορικό, αναπνευστικό κ.α. και κατά δεύτερων για τον κίνδυνο μεγαλύτερης νευρολογικής βλάβης από μετακίνηση οστικών δομών.
Ανεξαρτήτως εντόπισης του κατάγματος (σε οποιοδήποτε σημείο της σπονδυλικής στήλης, ) η χειρουργική αποκατάσταση είναι εφικτή και πλήρως επιτυχής με την κατάλληλη νευροχειρουργική τεχνική. Αφορά κυρίως την αποσυμπίεση όλων των νευρικών στοιχείων (νωτιαίος μυελός, νωτιαία νεύρα) από οστικά τεμάχια και την αποκατάσταση – στήριξη της σπονδυλικής στήλης.
Αυτόματα κατάγματα
Αφορούν κυρίως συγκεκριμένα σημεία της σπονδυλικής στήλης (θωρακοοσφυϊκή συμβολή) και οφείλονται σε προϋπάρχουσα πάθηση, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την ελάττωση της ανθεκτικότητας των σπονδύλων. Η οστεοπόρωση είναι η κύρια αιτία αυτών των καταγμάτων σε ποσοστό άνω του 90%, αλλά ορισμένες φορές οφείλονται σε κακοήθειες όπως μεταστάσεις, πολλαπλούν μυέλωμα κ.α. Συνήθως συμβαίνουν σε ασθενείς άνω των 60 ετών μετά από μικρή πτώση ή την ανασήκωση μετρίου βάρους.
Αφορούν κυρίως συγκεκριμένα σημεία της σπονδυλικής στήλης (θωρακοοσφυϊκή συμβολή) και οφείλονται σε προϋπάρχουσα πάθηση, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την ελάττωση της ανθεκτικότητας των σπονδύλων. Η οστεοπόρωση είναι η κύρια αιτία αυτών των καταγμάτων σε ποσοστό άνω του 90%, αλλά ορισμένες φορές οφείλονται σε κακοήθειες όπως μεταστάσεις, πολλαπλούν μυέλωμα κ.α. Συνήθως συμβαίνουν σε ασθενείς άνω των 60 ετών μετά από μικρή πτώση ή την ανασήκωση μετρίου βάρους.
Τα οστεοπορωτικά κατάγματα παρατηρούνται στην κατώτερη θωρακική και ανώτερη οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης και η αντιμετώπισή τους είναι αρκετά απλή. Γίνεται διαδερμική (χωρίς τομή) ανάταξη του κατάγματος (κυφοπλαστική), η οποία έχει ως στόχο την πλήρη ανακούφιση από τον πόνο και την άμεση κινητοποίηση του ασθενούς εντός 12ώρου. Δεν χρειάζεται πλέον η μακρόχρονη παραμονή των ασθενών στο κρεβάτι καθόσον επιστρέφουν αμέσως στις καθημερινές δραστηριότητες τους. Η ίδια τεχνική εφαρμόζεται και σε κακοήθειες με την διαφορά ότι δείγμα στέλνεται για ιστοπαθολογική έκθεση.
Η νευροχειρουργική αντιμετώπιση των ασθενών με κατάγματα της σπονδυλικής στήλης έχει ως πρωταρχικό στόχο την πλήρη ανακούφιση από τον πόνο και ταυτόχρονα την άμεση κινητοποίηση με αποτέλεσμα την μικρότερη οικογενειακή, ψυχολογική και οικονομική επιβάρυνση.